OBYWATELSKA WIELKOPOLSKA

27 lutego - Międzynarodowy Dzień Organizacji Pozarządowych

Świadomie wrzucam ten wpis już w nocy... wtedy, gdy nierzadko przedstawiciele/-ki organizacji pozarządowych zasiadają do “drugiego” etatu, bo prawdą jest, że wiele NGOs po prostu nie zatrudnia w Polsce, a jeśli już to okazjonalnie. Nierzadko nasza praca to nocne szlifowanie wniosków o dofinansowanie, rozliczenia lub zaglądanie do BIPów, wieczorne spotkania.

Już niedługo wybory samorządowe, a wśród postulatów doświadczonych samorządowców nie widać takich, z których wynikać będzie wzmocnienie potencjału organizacji pozarządowych, a to przecież w ostatnich latach tak wiele zależało właśnie od zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego! Wystarczy na “bezdechu” wspomnieć m.in. działania w ramach COVID-19, kryzys uchodźczy w związku z wojną w Ukrainie, naruszenia praw człowieka w Polsce, walka o prawa kobiet, społeczności LGBT+, klimat i środowisko, akcje związane z koniecznością zablokowania #LexCzarnek, czy też mobilizowanie ludzi w obronie praworządności w Polsce… oraz wiele, wiele innych codziennych wyzwań i trudności, których doświadczaliśmy umówmy się z szeroko rozumianą sytuacją społeczno-polityczną w Polsce.

Organizacje społeczne prowadzą działania w każdej społeczności, m.in. w obszarze kultury, sportu, dbają o potrzeby seniorów czy osób z niepełnosprawnościami, uwrażliwiają na kwestie ochrony środowiska, prowadzą działania z zakresu zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzieży, itp.

Z moich doświadczeń pracy z NGOs wynika, że bardzo potrzebujemy "zauważenia" nas nie tylko ad hoc, gdy jest jakiś zryw społeczny z uwagi na nagły problem, ale regularnego wsparcia - te owszem, możemy zapewnić w formie ustawienia na swoim koncie bankowym darowizn i terminowego opłacania składek do stowarzyszeń, ale potrzebne jest wzmocnienie potencjału NGOs, aby zawsze mogły być przygotowane do niesienia ochotniczo pomocy, wtedy gdy zajdzie taka potrzeba. Muszą mieć też potencjał, aby obronić się przed “życzliwością”, ostracyzmem, poradzić sobie w sytuacji kryzysowej, a także z wypaleniem aktywistycznym. Muszą mieć też potencjał, aby brać udział w kształtowaniu polityk publicznych i dialogu z mieszkańcami i decydentami - nad tym ostatnim intensywnie pracowałam w minionych latach, aby w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego na lata 2021-2027 oraz programów regionalnych finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus. Łącznie zabezpieczono w skali kraju kwotę 0,5 mld złotych na wzmocnienie potencjału NGOs! Efektywność ich wydatkowania jest moim oczkiem w głowie

Także w Wielkopolsce zadbaliśmy z samorządem regionu, aby te możliwości były dla organizacji pozarządowych!

Dodatkowo w odpowiedzi na postulaty NGOs w Wielkopolsce zabezpieczono środki na instrument pn. Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność [RLKS], zarówno na projekty infrastrukturalne, jak i na tzw. "miękkie" działania, aby Lokalne Grupy Działania w Wielkopolsce mogły wdrażać przygotowane strategie rozwoju.

O tym, że jak się czegoś podejmuję to jestem zaangażowana i skuteczna niech poświadczy najlepiej moje doświadczenie - zachęcam do zapoznania się na stronie www.iwonajanicka.pl 

Czy znajdzie się dla takiej osoby jak ja miejsce w Sejmiku Województwa Wielkopolskiego? Jeśli mam zadbać o potrzeby organizacji pozarządowych bardziej skutecznie potrzebuję głosów 7 kwietnia.

Moje priorytety dla Wielkopolski na najbliższe lata:

WIELKOPOLSKI FUNDUSZ INICJATYW OBYWATELSKICH
Utworzenie funduszu, który pozwoliłby nam sukcesywnie gromadzić środki w regionie z budżetu samorządu województwa, samorządów lokalnych, spadków oraz darowizn przekazywanych przez firmy zainteresowanych wspieraniem społeczności lokalnych w regionie w ramach CSR (tzw. społecznej odpowiedzialności biznesu, którą duże firmy obecnie muszą sprawozdawać w formie Raportów ESG). Środki z funduszu mogłyby być przeznaczone, w szczególności na:

• wsparcie jako “dźwignia”, czyli na sfinansowanie wkładu własnego dla NGO celem pozyskania większego projektu, czyli funduszy zewnętrznych na działania w Wielkopolsce;
• wsparcie w przypadku niezbędnych działań interwencyjnych;
• wzmocnienie w sytuacjach przejściowych, kryzysowych (nierzadko zanim samorząd uruchomi ścieżki konkursu dotacyjnego);
• wsparcie na działania ponadlokalne;
• funduszu na podwyższanie kompetencji liderów/liderek i kadry NGOs;
• funduszu grantowego NGO na realizację celów zgodnych z potrzebami rozwojowymi regionu.

WIELKOPOLSKIE FORUM INICJATYW OBYWATELSKICH

Formuła wydarzenia otwartego typu kongresowego np. na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich (lub w terenie), która pozwoliłaby cyklicznie spotkać się przedstawicielom/-kom zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego z całego regionu podczas 2-3 dniowego wydarzenia, aby porozmawiać o wyzwaniach, codziennych potrzebach środowiska NGOs i lokalnych społeczności, relacji z władzami lokalnymi oraz biznesem, a także wypracować niezbędne rekomendacje.

W innych regionach tego typu wydarzenia są mocną tradycją, a zaangażowanie w realizację widać zarówno po stronie przedstawicieli/-ek NGOs, jak i przede wszystkim samorządu regionu. Miałam przyjemność uczestniczyć w takich wydarzeniach, m.in. w województwie lubelskim lub dolnośląskim.

PLURALIZM / WZMOCNIENIE DIALOGU OBYWATELSKIEGO

Realnie dialog obywatelski w Wielkopolsce nie jest na dobrym poziomie… nierzadko aktywiści/aktywistki doświadczali i nadal doświadczają ze strony decydentów różnych prób ograniczania partycypacji publicznej. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego i obrońcy praw powinni móc działać bez strachu w sprzyjającym środowisku i bez ingerencji władz.

Należy wdrożyć 7 zasad konsultacji tj. dobra wiara, powszechność, przejrzystość, responsywność, koordynacja, przewidywalność, poszanowanie interesu ogólnego. Zasady te były wypracowane wiele lat temu przez administrację centralną, samorządy i NGOsy. Kluczowa jest rozmowa, czasami bez gotowego dokumentu przygotowanego przez administrację publiczną, bo ten gotowy dokument to na ogół już wtedy, gdy otwartości na zmiany brak

Konsultacje publiczne powinny się odbywać w czasie, gdy obywatele/obywatelki mogą wnieść uwagi, zapytać osoby odpowiedzialne za dany proces, wypracować rekomendacje. Należy unikać okresów wakacyjnych i świątecznych, bo wówczas po pierwsze bardzo trudno dotrzeć do takiej informacji, a po drugie odbywa się to bez szacunku dla mieszkańców/mieszkanek, którzy swój czas zamiast z bliskimi zmuszani są, aby przysiąść nad dokumentami, nierzadko bez możliwości współdziałania z innymi NGOs.

Chciałabym, aby angażowanie obywatelki/obywateli nie odbywało się fasadowo i do działań pozornych. Ogromnym szacunkiem powinniśmy otoczyć każdego i każdą osobę, która przeznacza swój prywatny czas pro bono w różnych zespołach, komisjach i gremiach doradczych, które służą w praktyce lepszemu funkcjonowaniu samorządów, w tym udzielają się w radach działalności pożytku publicznego, rynku pracy, młodzieżowych radach/sejmiku, radach kobiet, radach seniorów, itp.

Oprac. Iwona Janicka, wpis na FB w dn. 27 lutego 2024